O zamanlar konuşuyorduk

SALT Ulus, Ankara

SALT Ulus’un 3 Nisan’da açılan ilk sergisi O zamanlar konuşuyorduk, 1990’ların ilk yarısında Türkiye’deki üç güncel sanat sergisi üzerine yürütülmüş bir arşiv ve araştırma projesidir. Elli Numara/Anı Bellek II (1993, İstanbul); Küreselleşme-Devlet, Sefalet, Şiddet (1995, İstanbul) ve GAR (1995, Ankara) sergilerini, arşivleri üzerinden yeniden gündeme getirirerek yorumlamaya açar.

Galeri ve kültür merkezi gibi alışılagelmiş sergi mekânları veya tarihi yapılarda düzenlenmeyen bu sergiler, kullandıkları mekânlarla müzakere eder nitelikteydi. İçerdikleri işler üzerinden sergilerin bu niteliğini inceleyen O zamanlar konuşuyorduk, söz konusu dönemde iş birliği ve fikir paylaşımı içerisindeki sanatçıların başlattığı, ticari olmayan kolektif girişimlere de toplu bir bakış sağlar. Ortamın henüz kurumsallaşmadığı, erken 1990’ların kendine has beklentisizlik durumunu taşıyarak dönemi hatırlatır.

Elli Numara/Anı Bellek II, Vasıf Kortun küratörlüğünde, Akaretler 50 numaralı yapıda düzenlendi. Sergi afişinin kaldırılıp yerine Demokrat Parti afişinin asılması nedeniyle küratör ve sergi katılımcıları, serginin planlanan tarihten önce kapatılması kararını aldı. GAR, Ankara temelli Sanart’ın (Türkiye’de Görsel Sanatları Destekleme Derneği) “Tabular ve Sanat Sempozyumu” çerçevesinde, sanatçı Selim Birsel, Vahap Avşar, Claude Leon ve Füsun Okutan’ın girişimiyle Ankara Garı’nda açıldı. Sergideki işler, “toplumun moralini bozduğu” gerekçesiyle açılışın ertesi günü gar yönetimi tarafından toplatıldı. Ali Akay’ın küratörlüğünü yaptığı Küreselleşme-Devlet, Sefalet, Şiddet ise, Yasemin Baydar, Birol Demir, Ahmet Müderrisoğlu, İbrahim Şimşek ve Emre Zeytinoğlu’nun kurduğu ve yönettiği sanatçı mekânında, Beyoğlu’ndaki Devlet Han’da yer aldı. Sergi, devletin uyguladığı şiddet, devlete karşı şiddet ve bireyler arasındaki şiddet konularını irdeledi.

Elli Numara’da siyaset sanatı yerinden etti. GAR otorite tarafından kapatıldı. 4. İstanbul Bienali ile eşzamanlı düzenlenen Küreselleşme-Devlet, Sefalet, Şiddet ise, muhalif duruşunu göstermekte daha şanslıydı. O zamanlar konuşuyorduk, sanat dünyasındaki dönüşümlerin, sanatın bir “konuşma biçimi” oluşunun farklı disiplinler tarafından yeni yeni algılanmaya başlandığı ve bir düşünce nesnesi olarak ortaya çıktığı bir dönemde gerçekleştirilmiş bu üç serginin arşivlerini bir araya getirir. Bu üç sergiden hareketle, sanatın siyaset ve sosyoloji gibi farklı alanlarla bir araya gelmeye başladığı, sergilerde “küratör” kavramının yer kazandığı 90’larda Türkiye’deki sanat ortamı hakkında fikir vermeyi amaçlar.

O zamanlar konuşuyorduk, ilk olarak 8 Şubat-22 Nisan 2012 tarihlerinde SALT Galata’daki Açık Arşiv’de yer aldı. 3 Nisan’dan 2 Haziran’a kadar SALT Ulus’ta görülebilecek olan sergi, yeni paralel etkinlik ve tartışmalarla kendi arşivini oluşturmayı sürdürecek.