Konuşma: Edhem Eldem
Çevrimiçi
14 Ekim 2020 19.00
Fotoğraf: Taïb Köpe, Osmanlı adlı balondan Sarayburnu, 04.06.1909
Antoine Köpe Arşivi (Elizabeth Childress izniyle)
Antoine Köpe Arşivi (Elizabeth Childress izniyle)
SALT Online YouTube Kanalı
Edhem Eldem, İmparatorluklar Arasında, Sınırlar Ötesinde sergisinde sunulan fotoğraflardan yola çıkarak bazılarının ilk kez yayımlandığı L’Illustration ile Avrupa’daki benzer yayınların Osmanlı İmparatorluğu ve sonrasında Türkiye’ye bakışını inceleyecek.
Osmanlı’nın modernleşme süreci ve tarih sahnesinden çekilmesine tanıklık eden Köpe ailesinin anılarına dayalı sergide kapsamlı bir fotoğraf seçkisiyle yer alan Taïb Köpe, 1909’da balondan çektiği İstanbul hava fotoğrafları dâhil olmak üzere, L’Illustration‘a çok sayıda görüntü servis eder. 1843’te Fransa’da yayın hayatına başlayan L’Illustration, Avrupa’nın en önemli haftalık resimli dergilerindendir. 19. yüzyıl modernliğinin çarpıcı özelliklerinden yaygın görüntü kültürünün önemli bir aracı olan bu dergiler, aktüel haberlerin yanı sıra siyaset, kültür, sanat ve bilim gibi alanlardaki gelişmeleri, sayısı ve kalitesi gitgide artan görüntüler eşliğinde geniş kitlelere ulaştırır.
L’Illustration‘un kapağındaki “Journal Universel” [Evrensel Gazete] nitelemesinden de anlaşılacağı gibi, bu tür yayınların en büyük cazibelerinden biri de, bütün dünyadan çarpıcı ve ilgi çekici haber ve görüntüleri sunabilmeleridir. Sömürgecilik ve emperyalizmin gölgesinde giderek küreselleşen “modern dünyanın vitrin”i hâline gelen L’Illustration ve diğerlerinin Osmanlı ve Türkiye’ye gösterdiği ilgi neticesinde, imparatorluk ve cumhuriyet geçmişiyle ilgili zengin bir görüntü arşivi oluşmuştur. Ne var ki, dönemin ideolojik ve siyasi eğilimlerinden dolayı, bu görüntüler ve eşliğindeki bilgilerin kullanımı birçok sorunu beraberinde getirmektedir. Tarihçi için önemli olan, söz konusu malzemenin öznel ve nesnel boyutlarını etraflıca değerlendirip eleştirel bir süzgeçten geçirdikten sonra nasıl kullanılacağına karar verebilmektir.
Boğaziçi Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi ve Collège de France’ta Uluslararası Türk ve Osmanlı Tarihi Kürsüsü sahibi Eldem’in konuşması (Türkçe), SALT Online YouTube kanalından canlı yayımlanacaktır. İmparatorluklar Arasında, Sınırlar Ötesinde sergisi, 27 Aralık’a kadar SALT Beyoğlu’nda görülebilir. SALT yapılarında kamu sağlığının korunmasına yönelik tedbirler ve işleyiş hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayın.
Edhem Eldem, İmparatorluklar Arasında, Sınırlar Ötesinde sergisinde sunulan fotoğraflardan yola çıkarak bazılarının ilk kez yayımlandığı L’Illustration ile Avrupa’daki benzer yayınların Osmanlı İmparatorluğu ve sonrasında Türkiye’ye bakışını inceleyecek.
Osmanlı’nın modernleşme süreci ve tarih sahnesinden çekilmesine tanıklık eden Köpe ailesinin anılarına dayalı sergide kapsamlı bir fotoğraf seçkisiyle yer alan Taïb Köpe, 1909’da balondan çektiği İstanbul hava fotoğrafları dâhil olmak üzere, L’Illustration‘a çok sayıda görüntü servis eder. 1843’te Fransa’da yayın hayatına başlayan L’Illustration, Avrupa’nın en önemli haftalık resimli dergilerindendir. 19. yüzyıl modernliğinin çarpıcı özelliklerinden yaygın görüntü kültürünün önemli bir aracı olan bu dergiler, aktüel haberlerin yanı sıra siyaset, kültür, sanat ve bilim gibi alanlardaki gelişmeleri, sayısı ve kalitesi gitgide artan görüntüler eşliğinde geniş kitlelere ulaştırır.
L’Illustration‘un kapağındaki “Journal Universel” [Evrensel Gazete] nitelemesinden de anlaşılacağı gibi, bu tür yayınların en büyük cazibelerinden biri de, bütün dünyadan çarpıcı ve ilgi çekici haber ve görüntüleri sunabilmeleridir. Sömürgecilik ve emperyalizmin gölgesinde giderek küreselleşen “modern dünyanın vitrin”i hâline gelen L’Illustration ve diğerlerinin Osmanlı ve Türkiye’ye gösterdiği ilgi neticesinde, imparatorluk ve cumhuriyet geçmişiyle ilgili zengin bir görüntü arşivi oluşmuştur. Ne var ki, dönemin ideolojik ve siyasi eğilimlerinden dolayı, bu görüntüler ve eşliğindeki bilgilerin kullanımı birçok sorunu beraberinde getirmektedir. Tarihçi için önemli olan, söz konusu malzemenin öznel ve nesnel boyutlarını etraflıca değerlendirip eleştirel bir süzgeçten geçirdikten sonra nasıl kullanılacağına karar verebilmektir.
Boğaziçi Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi ve Collège de France’ta Uluslararası Türk ve Osmanlı Tarihi Kürsüsü sahibi Eldem’in konuşması (Türkçe), SALT Online YouTube kanalından canlı yayımlanacaktır. İmparatorluklar Arasında, Sınırlar Ötesinde sergisi, 27 Aralık’a kadar SALT Beyoğlu’nda görülebilir. SALT yapılarında kamu sağlığının korunmasına yönelik tedbirler ve işleyiş hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayın.
