Video Programı:
Botanies of Desire
[Arzunun Botanikleri]
Salt Beyoğlu
24 Haziran – 26 Haziran 2011
SALT Beyoğlu’nun dördüncü katındaki 11 No’lu Yenilebilir Mülk Bölgesel Prototip Bahçe’ye bir gönderme niteliğindeki bu video programı, insanların belli bitki türlerine karşı duydukları arzu ile onlarla kurdukları takıntılı ilişkiyi irdelemektedir. Programın başlığı, Michael Pollan’ın, evcilleştirilmelerine bağlı olarak kompleks şekilde birlikte evrilen dört bitki türüne odaklandığı The Botany of Desire (Arzunun Botaniği) adlı çok satan kitabından gelmektedir. Kitaba konu olanlar elma, lale, kenevir ve patates olmakla birlikte, özellikle lalenin hikâyesi Türkiye için daha tanıdıktır:
“Sarayların bahçeleri her bahar birkaç hafta boyunca ödüllü lalelerle (Türk, Hollandalı, Farisi) dolardı. Taç yaprakları fazla esneyip genişlemiş olan laleler, elle bağlanan incecik iplerle kapalı tutulurdu. Soğanların çoğu toprakta yetişmişti ancak bunlara su şişeleri içinde binlerce kesilmiş çiçek eklenirdi; sunuşun boyutu, bahçeye stratejik olarak yerleştirilmiş aynalarla bütünlenirdi. Her bir çeşit, gümüş filigrandan bir etiketle işaretlenirdi. Her üç çiçeğin arasına, fitili lale boyutunda kesilmiş bir mum yerleştirilirdi. Varaklı kafesler içindeki ötücü kuşlar müziği sağlar, sırtlarında mumlar taşıyan dev kaplumbağalar, sunumu biraz daha aydınlatarak bahçelerde hantal hantal dolaşırdı. Tüm misafirler lalelerin renklerini iyice ortaya çıkartan renklerde giyinmesi mecburiydi. Tayin edilen bir anda top patlar, haremin kapıları ardına kadar açılır ve sultanın gözdeleri, ellerinde meşaleler taşıyan haremağalarının arkasından bahçeye çıkardı. Sultan Ahmet’in padişahlığı süresince, lalelerin açtığı dönemde bu sahnenin tümü hemen her gece tekrarlandı.” (Arzunun Botaniği, s. 67, Çeviri: Sevin Okyay, Bkz Yayıncılık, 2011)
Eleni Kamma’nın program kapsamında gösterilecek çalışması, lale çılgınlığı döneminde özellikle alacalı lale soğanlarının inanılmaz paralarla el değiştirdiği, Hollandalıların lalelerle takıntılı hale geldikleri bu öykünün bir sonraki bölümünü anlatmaktadır. Mustafa Hulusi’nin halüsinojenik çalışması Afyon, afyonun tıbbi amaçla kullanıldığı Türkiye’de çekilmiştir. Ciprian Muresan’ın filmi, en çok tüketilen gıdalardan biri haline gelen patatesi konu edinirken, Ravi Agarwal’ın video çalışması ise Hindistan’daki kadife çiçeği takıntısından kaynaklanan ekolojik ve toplumsal meselelere odaklanmaktadır.
Bubbles and Harlequins [Baloncuklar ve Alacalılar]
Eleni Kamma
2009, 04’51”
The Flower Pluckers [Çiçek Koparanlar]
Ravi Agarwal
2007, 03’30”
Untitled (Potato Peelers) [İsimsiz (Patates Soyanlar)]
Ciprian Muresan
24’15”
Bubbles and Harlequins ile The Flower Pluckers video çalışmalarının tekrar gösterimi
Afyon
Mustafa Hulusi
2011, 72’06”
“Sarayların bahçeleri her bahar birkaç hafta boyunca ödüllü lalelerle (Türk, Hollandalı, Farisi) dolardı. Taç yaprakları fazla esneyip genişlemiş olan laleler, elle bağlanan incecik iplerle kapalı tutulurdu. Soğanların çoğu toprakta yetişmişti ancak bunlara su şişeleri içinde binlerce kesilmiş çiçek eklenirdi; sunuşun boyutu, bahçeye stratejik olarak yerleştirilmiş aynalarla bütünlenirdi. Her bir çeşit, gümüş filigrandan bir etiketle işaretlenirdi. Her üç çiçeğin arasına, fitili lale boyutunda kesilmiş bir mum yerleştirilirdi. Varaklı kafesler içindeki ötücü kuşlar müziği sağlar, sırtlarında mumlar taşıyan dev kaplumbağalar, sunumu biraz daha aydınlatarak bahçelerde hantal hantal dolaşırdı. Tüm misafirler lalelerin renklerini iyice ortaya çıkartan renklerde giyinmesi mecburiydi. Tayin edilen bir anda top patlar, haremin kapıları ardına kadar açılır ve sultanın gözdeleri, ellerinde meşaleler taşıyan haremağalarının arkasından bahçeye çıkardı. Sultan Ahmet’in padişahlığı süresince, lalelerin açtığı dönemde bu sahnenin tümü hemen her gece tekrarlandı.” (Arzunun Botaniği, s. 67, Çeviri: Sevin Okyay, Bkz Yayıncılık, 2011)
Eleni Kamma’nın program kapsamında gösterilecek çalışması, lale çılgınlığı döneminde özellikle alacalı lale soğanlarının inanılmaz paralarla el değiştirdiği, Hollandalıların lalelerle takıntılı hale geldikleri bu öykünün bir sonraki bölümünü anlatmaktadır. Mustafa Hulusi’nin halüsinojenik çalışması Afyon, afyonun tıbbi amaçla kullanıldığı Türkiye’de çekilmiştir. Ciprian Muresan’ın filmi, en çok tüketilen gıdalardan biri haline gelen patatesi konu edinirken, Ravi Agarwal’ın video çalışması ise Hindistan’daki kadife çiçeği takıntısından kaynaklanan ekolojik ve toplumsal meselelere odaklanmaktadır.
Bubbles and Harlequins [Baloncuklar ve Alacalılar]
Eleni Kamma
2009, 04’51”
The Flower Pluckers [Çiçek Koparanlar]
Ravi Agarwal
2007, 03’30”
Untitled (Potato Peelers) [İsimsiz (Patates Soyanlar)]
Ciprian Muresan
24’15”
Bubbles and Harlequins ile The Flower Pluckers video çalışmalarının tekrar gösterimi
Afyon
Mustafa Hulusi
2011, 72’06”
Eleni Kamma
